En toen ging ze... eindelijk...

Wat ik hier niet bedoel is dat ik niet kon wachten op haar overlijden, maar dat het haar eigen sterke wens was om niet langer te leven.

 

Ik ontmoette haar in 2014 als cliënt in het verpleeghuis, een al oudere dame met een erg sterke eigen wil. Ze was altijd beleefd, maar soms was ze in een stemming die ik niet begreep en dan hadden we discussies. Ik heb altijd geprobeerd om haar wensen te volgen en in het algemeen konden we vrij goed met elkaar overweg. Haar mobiliteit was niet altijd goed en ik heb een aantal keren  een snee in haar wenkbrauw moeten fixen nadat ze op de grond was gevallen.

Een dame met 9 kinderen, die allen zeer trouw waren in het bezoeken van hun moeder in verschillende samenstellingen. Vele malen zag ik hen zitten rond de tafel samen met moeder een spelletje spelen.

In 2016 zijn we verhuisd naar een andere locatie wat ze eigenlijk niet graag wilde, elke verandering had een behoorlijke invloed op haar. Haar kamer was mooier en had beter licht doordat er geen bomen meer stonden die het zonlicht blokkeerden. Ze liep tot voor kort van haar kamer naar de woonkamer en terug (en het was nogal een wandeling).

Met haar familie had ik meestal contact in mijn werk weekend, altijd een vriendelijk woord en we spraken ook over haar toestand. Het ging zeer langzaam achteruit. Ze had haar eigen strenge structuren en ik zag haar boterhammen met jam eten elke keer dat ik heb gewerkt. Toen begon ze gewicht te verliezen en hebben we energiedrank toegevoegd.  Ze ging naar verscheidene activiteiten die ze jarenlang trouw heeft bezocht.

Op de foto’s die ik door de jaren heen van haar nam zie je een zelden lachende oude dame, keurig gekleed, haar haren altijd in dezelfde coupe (ze ging iedere 2 weken naar de kapper). Nog zoveel dingen waarvan ze wel leek te genieten. Als er een feestje was of iets speciaals  voor Pasen of Kerstmis, of een collega die haar kind met zich meebracht. Dan zag je haar glimlachen en zorgzaam zijn.

Ze had haar eigen stoel in de woonkamer, zitten en lezen of tv kijken. Stil maar nog opmerkzaam naar alles en iedereen om haar heen.

Natuurlijk was het niet haar keuze haar laatste jaren in een verpleeghuis door te brengen, afhankelijk van de zorg van anderen. Ze had een gezin  van 9 kinderen op haar eigen manier groot gebracht. Ze was niet klagerig, aanvaarde veel, maar soms was er protest. Op zulke dagen weigerde ze uit bed te komen, niemand kon haar van mening doen veranderen. We aanvaarden dat en brachten haar eten en drinken op bed. Dan was ze de volgende dag meestal wel weer okay.

Haar toestand ging langzaam achteruit en elke 2 weken heb ik gesproken met de familie om te controleren of we nog steeds hetzelfde zagen en of er nog verwachtingen naar ons waren. De familie was altijd begripvol en ja, we zagen het zelfde en wisten dat er  geen verdere acties verwacht werden.

De lange wandeling van haar kamer naar de woonkamer werd te ver, dus we hielp haar met een rolstoel. Om haar van de rolstoel naar de stoel in de woonkamer over te helpen stappen nodigde ik haar uit om te dansen. Maakte een buiging.. mag ik deze dans van u? Het maakte haar aan het glimlachen en we 'dansten' van stoel naar stoel. Haar reactie was: dit was een slecht soort foxtrot...

Vorig jaar zei ze dat ze geen 90 wilde worden... maar ze werd 90... De afgelopen weken ging haar conditie verder achteruit en op een gegeven moment wilde ze haar bed niet meer uit. Wilde niet eten, stopte met drinken en ook veel zorg wilde ze niet accepteren.

Haar familie was veel om haar heen en afgelopen donderdag overleed ze...uiteindelijk, niet lang voordat haar 91ste verjaardag zou komen.

Ongeveer 3 weken geleden hebben we onze laatste dans gedanst...

 

And then she left…..finally….

I don’t mean  that I couldn’t wait for her to die, but that is was her own strong wish to not live longer.

I met her in 2014 as a client in the nursinghome, an already older lady with a strong own will. She was always polite but sometimes she was in a mood I didn’t understand and then we had discussions. I always tried to follow her wishes and in general we got along quite well. Her mobility was not always good and I had to fix a cut in her eyebrowe a few times after she fell on the ground.

A lady with 9 children who all were very loyal in visiting their mom in various combinations. Many times I saw them sitting around the table playing a game together.

In 2016 we moved to another location which she actually didn’t  like cause every change had a deep impact on her. Her room was nicer and had better light cause there were no trees anymore blocking the sun. She walked from her room tot he livingroom and back for a long time (and it was quite a walk).

With her family I usually had contact in my work weekends, always a friendly word and we also spoke about her condition. It went down very slowely. She had her own strict structures and I saw her eat sandwich with marmelade every time I worked. Then she lost some weight and we added some extra energydrink. She kept going to several activities she visited for years.

On the pics I took over the years one sees a rarely smiling old lady, nicely dressed, hair always in the same shape (she went to the hairdresser every 2 weeks). Still she did enjoy many things a lot too. When there was a party, a celebration for easter or Christmas, or a collegue who brought her child with her…..she was smiling and caring.

She had her steady chair in the livingroom, sitting and reading or watching tv. Silent yet noticing everything and everyone  around her.

Ofcourse it was not her choice to spend her last years in a nursinghome, being depending on care from other people. She raised a family with 9 children in her own way. She was not complaining, accepted a lot, but sometimes there was protest. On such days she refused to leave her bed, nobody could change her mind then. We accepted it and brought her food and drinks in bed. Then the next day she was in general okay again.

Slowely her condition went down and every 2 weeks I spoke with the family to check if we still saw the same and whether there were any expectations towards us. The family was always understanding and yes, we saw the same and knew no further actions expected.

The long walk from her room to the livingroom became too far, so we helped her with a wheelchair. To transfer her from the wheelchair to the normal livingroom chair I usually invited her to dance. Made a bow….can I have this dance. It made her smile and we ‘danced’ from chair to chair. Her comment was:  this was a lousy foxtrot…….

Last year she said she wished to not turn 90……but well she became 90…..  The past few weeks her condition went further down and at some point she didn’t want to leave her bed anymore. Didn’t want food, stopped drinking and also didn’t accept much care.

Her family was around her a lot and last Thursday she passed away….finally, not long before her 91st birthday.

We had our last dance about 3 weeks ago…..